جوش گونه چیست؟

جوش گونه، به التهاب و برجستگی‌های کوچک و بزرگی گفته می‌شود که روی پوست گونه ظاهر می‌شوند. این جوش‌ها می‌توانند ناشی از دلایل مختلفی باشند و انواع گوناگونی دارند. توجه داشته باشید که جوش گونه تنها محدود به سنین نوجوانی نیست و ممکن است در هر سنی بروز پیدا کند. شناخت نوع جوش و علت آن، اولین قدم برای انتخاب روش درمانی مناسب است. محل قرارگیری جوش هم می تواند اطلاعات مفیدی در مورد عامل ایجاد آن ارائه دهد.

انواع جوش گونه

جوش‌های گونه انواع مختلفی دارند که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند:

• جوش‌های سرسیاه: این جوش‌ها به دلیل تجمع چربی و آلودگی در منافذ باز پوست ایجاد می‌شوند و به رنگ سیاه دیده می‌شوند.
• جوش‌های سرسفید: این جوش‌ها نیز ناشی از تجمع چربی و آلودگی در منافذ پوست هستند، اما منافذ بسته هستند و جوش به رنگ سفید دیده می‌شود.
• جوش‌های التهابی (پاپول‌ها): جوش‌های قرمز و برجسته‌ای هستند که ملتهب شده‌اند و دردناک هستند.
• جوش‌های چرکی (پوسچول‌ها): جوش‌های قرمز با نوک سفید یا زرد رنگ که حاوی چرک هستند.
• ندول‌ها: جوش‌های سفت و دردناکی هستند که در عمق پوست قرار دارند.
• کیست‌ها: جوش‌های بزرگ، دردناک و پر از چرکی هستند که در عمق پوست قرار دارند و معمولاً نیاز به درمان تخصصی دارند. درمان کیست پوستی نیازمند مراجعه به متخصص است.

علت‌های اصلی ایجاد جوش گونه

عوامل متعددی می‌توانند باعث ایجاد جوش در ناحیه گونه شوند، از جمله:

• تولید بیش از حد چربی: ترشح بیش از حد چربی توسط غدد چربی پوست، می‌تواند باعث مسدود شدن منافذ و ایجاد جوش شود.
• تجمع سلول‌های مرده پوست: سلول‌های مرده پوست می‌توانند در منافذ تجمع کرده و با چربی ترکیب شده و باعث ایجاد جوش شوند.
• عفونت باکتریایی: باکتری‌ها می‌توانند در منافذ مسدود شده رشد کرده و باعث التهاب و ایجاد جوش شوند.
• تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در دوران بلوغ، قاعدگی، بارداری و یائسگی می‌توانند باعث افزایش تولید چربی و ایجاد جوش شوند.
• استفاده از محصولات آرایشی و بهداشتی نامناسب: استفاده از محصولات آرایشی و بهداشتی چرب و کومدوژنیک (مسدود کننده منافذ) می‌تواند باعث ایجاد جوش شود.
• رژیم غذایی نامناسب: مصرف بیش از حد غذاهای چرب، شیرین و فرآوری شده می‌تواند باعث افزایش التهاب در بدن و ایجاد جوش شود.
• استرس: استرس می‌تواند باعث افزایش تولید هورمون‌هایی شود که ترشح چربی را افزایش می‌دهند و در نتیجه باعث ایجاد جوش می‌شوند.
• تماس با سطوح آلوده: تماس پوست گونه با سطوح آلوده مانند تلفن همراه، روبالشتی کثیف و دستان آلوده می‌تواند باعث انتقال باکتری‌ها و ایجاد جوش شود.
• ژنتیک: استعداد ژنتیکی نیز می‌تواند در بروز جوش‌های گونه نقش داشته باشد. اگر والدین شما مستعد جوش زدن باشند، احتمال بروز جوش در شما نیز بیشتر است.
• داروها: مصرف برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها و داروهای ضد افسردگی می‌تواند باعث ایجاد جوش شود.

تشخیص علت جوش گونه

تشخیص علت اصلی جوش گونه می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، زیرا عوامل متعددی در ایجاد آن نقش دارند. برای تشخیص دقیق علت جوش، بهتر است به یک متخصص پوست مراجعه کنید. پزشک متخصص پوست با بررسی نوع جوش‌ها، سابقه پزشکی شما و انجام آزمایش‌های لازم، می‌تواند علت اصلی جوش‌ها را تشخیص داده و بهترین روش درمانی را برای شما تجویز کند. در بعضی موارد ممکن است آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون‌ها یا بررسی وجود عفونت باکتریایی لازم باشد.

درمان‌های خانگی جوش گونه

بسیاری از افراد قبل از مراجعه به پزشک، ترجیح می‌دهند از درمان‌های خانگی برای بهبود جوش گونه استفاده کنند. در اینجا چند روش خانگی موثر برای درمان جوش گونه معرفی می‌شود:

• شستشوی منظم صورت: روزانه دو بار صورت خود را با یک شوینده ملایم و غیر کومدوژنیک بشویید. از شستشوی بیش از حد صورت خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند باعث تحریک پوست و بدتر شدن جوش‌ها شود.
• استفاده از تونر: استفاده از تونر بعد از شستشوی صورت می‌تواند به تنظیم pH پوست و پاکسازی منافذ کمک کند. از تونرهای حاوی الکل خودداری کنید، زیرا این تونرها می‌توانند باعث خشکی و تحریک پوست شوند.
• استفاده از مرطوب کننده: حتی اگر پوست چربی دارید، استفاده از مرطوب کننده ضروری است. خشکی پوست می‌تواند باعث افزایش تولید چربی و بدتر شدن جوش‌ها شود. از مرطوب کننده‌های سبک و غیر کومدوژنیک استفاده کنید.
• استفاده از ماسک‌های صورت خانگی: استفاده از ماسک‌های صورت خانگی می‌تواند به کاهش التهاب، پاکسازی منافذ و بهبود جوش‌ها کمک کند. برخی از ماسک‌های صورت خانگی موثر عبارتند از:
  • ماسک عسل و دارچین: عسل خاصیت ضد باکتریایی دارد و دارچین خاصیت ضد التهابی. این ماسک می‌تواند به کاهش التهاب و از بین بردن باکتری‌های مولد جوش کمک کند.
  • ماسک خاک رس: خاک رس می‌تواند به جذب چربی اضافی پوست و پاکسازی منافذ کمک کند.
  • ماسک آلوئه ورا: آلوئه ورا خاصیت التیام بخش و ضد التهابی دارد و می‌تواند به کاهش قرمزی و التهاب جوش‌ها کمک کند.
• استفاده از روغن درخت چای: روغن درخت چای خاصیت ضد باکتریایی و ضد التهابی دارد و می‌تواند به درمان جوش‌ها کمک کند. چند قطره روغن درخت چای را با یک روغن حامل مانند روغن نارگیل یا روغن جوجوبا مخلوط کرده و روی جوش‌ها بمالید.
• کمپرس سرد: قرار دادن کمپرس سرد روی جوش‌ها می‌تواند به کاهش التهاب و قرمزی کمک کند.

درمان‌های پزشکی جوش گونه

اگر درمان‌های خانگی موثر نبودند، می‌توانید با مراجعه به یک متخصص پوست، از درمان‌های پزشکی برای بهبود جوش گونه استفاده کنید. برخی از درمان‌های پزشکی رایج برای جوش گونه عبارتند از:

• داروهای موضعی: داروهای موضعی حاوی موادی مانند بنزوئیل پراکسید، سالیسیلیک اسید، رتینوئیدها و آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند به کاهش التهاب، پاکسازی منافذ و از بین بردن باکتری‌های مولد جوش کمک کنند.
• داروهای خوراکی: در موارد جوش‌های شدید، پزشک ممکن است داروهای خوراکی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد آندروژن و ایزوترتینوئین (راکوتان) را تجویز کند. این داروها می‌توانند عوارض جانبی جدی داشته باشند و باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.
• لیزر درمانی: لیزر پوست می‌تواند به کاهش التهاب، از بین بردن باکتری‌ها و بهبود جای جوش‌ها کمک کند.
• لایه برداری شیمیایی: لایه برداری شیمیایی با استفاده از اسیدهای مختلف می‌تواند به پاکسازی منافذ، کاهش التهاب و بهبود جای جوش‌ها کمک کند.
• تزریق کورتیکواستروئید: در موارد جوش‌های بسیار بزرگ و دردناک، پزشک ممکن است کورتیکواستروئید را به طور مستقیم به جوش تزریق کند تا التهاب را کاهش دهد و به بهبود سریعتر جوش کمک کند.

درمان های پزشکی باید حتما زیر نظر پزشک متخصص پوست انجام شوند. خوددرمانی می تواند عوارض جانبی جدی به همراه داشته باشد.

پیشگیری از جوش گونه

پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. با رعایت نکات زیر می‌توانید از بروز جوش گونه جلوگیری کنید:

• شستشوی منظم صورت: روزانه دو بار صورت خود را با یک شوینده ملایم و غیر کومدوژنیک بشویید.
• عدم دستکاری جوش‌ها: دستکاری جوش‌ها می‌تواند باعث التهاب بیشتر، عفونت و ایجاد جای جوش شود.
• استفاده از محصولات آرایشی و بهداشتی غیر کومدوژنیک: از محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده کنید که برچسب “غیر کومدوژنیک” (non-comedogenic) داشته باشند. این محصولات منافذ پوست را مسدود نمی‌کنند.
• پاک کردن آرایش قبل از خواب: قبل از خواب حتماً آرایش خود را پاک کنید.
• تمیز نگه داشتن تلفن همراه و روبالشتی: تلفن همراه و روبالشتی خود را به طور مرتب تمیز کنید، زیرا این وسایل می‌توانند آلودگی و باکتری‌ها را به پوست شما منتقل کنند.
• اجتناب از لمس صورت: سعی کنید از لمس مکرر صورت خود خودداری کنید، زیرا دستان شما می‌توانند آلودگی و باکتری‌ها را به پوست شما منتقل کنند.
• کاهش استرس: استرس خود را مدیریت کنید. می‌توانید از روش‌هایی مانند یوگا، مدیتیشن و ورزش برای کاهش استرس استفاده کنید.
• رژیم غذایی سالم: از یک رژیم غذایی سالم و متعادل پیروی کنید و از مصرف بیش از حد غذاهای چرب، شیرین و فرآوری شده خودداری کنید.
• نوشیدن آب کافی: روزانه به مقدار کافی آب بنوشید تا پوست شما هیدراته بماند.
• محافظت از پوست در برابر نور خورشید: قبل از قرار گرفتن در معرض نور خورشید، از کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید.

نقش تغذیه در ایجاد و درمان جوش گونه

تغذیه نقش مهمی در سلامت پوست و بروز جوش‌ها دارد. برخی از غذاها می‌توانند باعث افزایش التهاب در بدن شوند و در نتیجه باعث ایجاد جوش شوند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند به بهبود سلامت پوست و کاهش جوش‌ها کمک کنند.

غذاهایی که باید از مصرف آن‌ها محدود کرد:

• غذاهای فرآوری شده: این غذاها معمولاً حاوی مقادیر زیادی قند، چربی‌های ناسالم و مواد افزودنی هستند که می‌توانند باعث افزایش التهاب در بدن شوند.
• غذاهای شیرین: مصرف بیش از حد قند می‌تواند باعث افزایش تولید انسولین شود که می‌تواند باعث افزایش تولید چربی و ایجاد جوش شود.
• لبنیات: برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف لبنیات می‌تواند باعث افزایش جوش‌ها در برخی افراد شود.
• غذاهای چرب: مصرف بیش از حد چربی‌های ناسالم می‌تواند باعث افزایش التهاب در بدن شود.

غذاهایی که باید در رژیم غذایی خود بگنجانید:

• میوه‌ها و سبزیجات: میوه‌ها و سبزیجات سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی هستند که می‌توانند به کاهش التهاب و بهبود سلامت پوست کمک کنند.
• غذاهای حاوی امگا 3: اسیدهای چرب امگا 3 خاصیت ضد التهابی دارند و می‌توانند به کاهش جوش‌ها کمک کنند. منابع خوب امگا 3 عبارتند از ماهی‌های چرب مانند سالمون و ساردین، دانه کتان و گردو.
• غذاهای حاوی پروبیوتیک: پروبیوتیک‌ها باکتری‌های مفیدی هستند که به حفظ سلامت روده کمک می‌کنند و می‌توانند به کاهش التهاب در بدن کمک کنند. منابع خوب پروبیوتیک‌ها عبارتند از ماست، کفیر و کلم ترش.
• غذاهای حاوی روی: روی یک ماده معدنی ضروری برای سلامت پوست است و می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود جوش‌ها کمک کند. منابع خوب روی عبارتند از گوشت قرمز، مرغ، آجیل و تخمه.

تاثیر سبک زندگی بر سلامت پوست گونه

علاوه بر تغذیه، سبک زندگی نیز تاثیر بسزایی در سلامت پوست و بروز جوش گونه دارد. برخی از عوامل سبک زندگی که می‌توانند باعث ایجاد جوش شوند عبارتند از:

• استرس: استرس می‌تواند باعث افزایش تولید هورمون‌هایی شود که ترشح چربی را افزایش می‌دهند و در نتیجه باعث ایجاد جوش می‌شوند.
• کمبود خواب: کمبود خواب می‌تواند باعث افزایش التهاب در بدن شود و در نتیجه باعث ایجاد جوش شود.
• سیگار کشیدن: سیگار کشیدن می‌تواند باعث کاهش جریان خون به پوست شود و در نتیجه باعث کاهش تولید کلاژن و الاستین و افزایش چین و چروک و جوش شود.
• عدم ورزش: ورزش منظم می‌تواند به بهبود گردش خودن و کاهش استرس کمک کند و در نتیجه به بهبود سلامت پوست کمک کند.

با ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی خود، می‌توانید به بهبود سلامت پوست و کاهش جوش‌ها کمک کنید:

• مدیریت استرس: از روش‌هایی مانند یوگا، مدیتیشن و ورزش برای کاهش استرس استفاده کنید.
• خواب کافی: سعی کنید هر شب 7 تا 8 ساعت بخوابید.
• ترک سیگار: اگر سیگار می‌کشید، سعی کنید آن را ترک کنید.
• ورزش منظم: به طور منظم ورزش کنید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در بیشتر موارد، می‌توان جوش‌های خفیف را با درمان‌های خانگی و داروهای بدون نسخه درمان کرد. اما در برخی موارد، مراجعه به پزشک ضروری است:

• جوش‌های شدید: اگر جوش‌های شما شدید هستند و باعث درد و التهاب زیادی می‌شوند، باید به پزشک مراجعه کنید.
• عدم پاسخ به درمان‌های خانگی: اگر درمان‌های خانگی و داروهای بدون نسخه پس از چند هفته تاثیری نداشتند، باید به پزشک مراجعه کنید.
• ایجاد جای جوش: اگر جوش‌های شما باعث ایجاد جای جوش می‌شوند، باید به پزشک مراجعه کنید تا از بدتر شدن جای جوش‌ها جلوگیری کنید.
• جوش‌های ناگهانی: اگر به طور ناگهانی دچار جوش‌های زیادی شده‌اید، باید به پزشک مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود.
• نگرانی در مورد تاثیر جوش‌ها بر سلامت روان: اگر جوش‌های شما باعث ایجاد افسردگی، اضطراب یا کاهش اعتماد به نفس شما شده‌اند، باید به پزشک مراجعه کنید. جوانسازی پوست و بهبود ظاهر می تواند تاثیر مثبتی بر سلامت روان داشته باشد.

پزشک متخصص پوست می‌تواند با بررسی وضعیت پوست شما، بهترین روش درمانی را برای شما تجویز کند و به شما کمک کند تا پوستی صاف و سالم داشته باشید.