مقدمه: چرا جوش می‌زنیم؟

جوش صورت، که به آن آکنه نیز گفته می‌شود، یک بیماری شایع پوستی است که زمانی رخ می‌دهد که فولیکول‌های مو با چربی و سلول‌های مرده پوست مسدود شوند. این انسداد می‌تواند منجر به ایجاد جوش‌های سرسیاه، سرسفید، جوش‌های التهابی (پاپول و پوسچول) و کیست شود. جوش صورت می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما بیشتر در نوجوانان و جوانان شایع است. این مشکل می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله تغییرات هورمونی، ژنتیک، رژیم غذایی، استرس و استفاده از محصولات پوستی نامناسب ایجاد شود.

فهمیدن دلیل اصلی جوش صورت شما، اولین قدم برای درمان موثر آن است. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر انواع جوش و علل ایجاد آن‌ها خواهیم پرداخت تا بتوانید بهترین روش درمانی را برای خود انتخاب کنید.

انواع جوش: از سرسیاه تا کیست

آکنه اشکال مختلفی دارد و هر کدام نیازمند رویکرد درمانی خاصی هستند. شناخت نوع جوش به شما کمک می‌کند تا محصولات مناسب را انتخاب کنید و از بدتر شدن آن جلوگیری نمایید. در اینجا به معرفی انواع رایج جوش می‌پردازیم:

• جوش‌های سرسیاه (Blackheads): این جوش‌ها، فولیکول‌های مو مسدود شده‌ای هستند که در سطح پوست باز هستند. رنگ سیاه آن‌ها به دلیل اکسید شدن چربی و سلول‌های مرده پوست است، نه کثیفی.
• جوش‌های سرسفید (Whiteheads): این جوش‌ها نیز فولیکول‌های مو مسدود شده‌ای هستند، اما بر خلاف سرسیاه‌ها، در زیر سطح پوست بسته هستند.
• پاپول‌ها (Papules): این جوش‌ها، برجستگی‌های کوچک و صورتی رنگی هستند که ملتهب شده‌اند.
• پوسچول‌ها (Pustules): این جوش‌ها، شبیه به پاپول‌ها هستند، اما در نوک آن‌ها چرک وجود دارد.
• ندول‌ها (Nodules): این جوش‌ها، توده‌های بزرگ، سفت و دردناکی هستند که در زیر سطح پوست قرار دارند.
• کیست‌ها (Cysts): این جوش‌ها، توده‌های بزرگ، پر از چرک و بسیار دردناکی هستند که در عمق پوست قرار دارند. کیست‌ها می‌توانند باعث ایجاد جای جوش شوند و نیاز به درمان توسط پزشک دارند.

توجه داشته باشید که تشخیص دقیق نوع جوش صورت، به شما در انتخاب روش درمانی مناسب کمک می‌کند. اگر در تشخیص نوع جوش خود مطمئن نیستید، بهتر است با یک متخصص پوست مشورت کنید.

علل ایجاد جوش: رژیم غذایی، هورمون‌ها و…

عوامل متعددی می‌توانند در ایجاد جوش صورت نقش داشته باشند. درک این عوامل می‌تواند به شما کمک کند تا از ایجاد جوش پیشگیری کنید و روش درمانی موثرتری را انتخاب نمایید. برخی از مهم‌ترین علل ایجاد جوش عبارتند از:

• تغییرات هورمونی: هورمون‌ها نقش مهمی در تولید چربی پوست دارند. در دوران بلوغ، بارداری و قاعدگی، سطح هورمون‌ها تغییر می‌کند که می‌تواند منجر به افزایش تولید چربی و ایجاد جوش شود.
• ژنتیک: اگر والدین شما مستعد جوش زدن بوده‌اند، احتمال اینکه شما نیز به این مشکل دچار شوید، بیشتر است.
• رژیم غذایی: مصرف بیش از حد غذاهای فرآوری شده، قندی و چرب می‌تواند باعث التهاب در بدن شود و در نتیجه، جوش صورت را تشدید کند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف لبنیات نیز می‌تواند در برخی افراد باعث ایجاد جوش شود.
• استرس: استرس می‌تواند باعث افزایش تولید هورمون کورتیزول شود که این هورمون می‌تواند تولید چربی پوست را افزایش دهد و منجر به ایجاد جوش شود.
• محصولات پوستی نامناسب: استفاده از محصولات پوستی چرب و کومدوژنیک (مسدود کننده منافذ پوست) می‌تواند باعث ایجاد جوش شود.
• داروها: برخی داروها، مانند کورتیکواستروئیدها و داروهای ضد افسردگی، می‌توانند به عنوان عوارض جانبی باعث ایجاد جوش شوند.
• اصطکاک و فشار: اصطکاک ناشی از لباس‌های تنگ، کوله پشتی و یا لمس مداوم صورت می‌تواند باعث تحریک پوست و ایجاد جوش شود.

شناخت این عوامل به تنهایی کافی نیست، بلکه باید سعی کنید تا حد امکان از آن‌ها دوری کنید. با تغییر عادات روزمره و انتخاب سبک زندگی سالم‌تر، می‌توانید علل ایجاد جوش را کنترل کرده و از بروز آن‌ها پیشگیری نمایید.

پیشگیری بهتر از درمان: یک روتین مراقبتی ساده

بهترین راه برای داشتن پوستی صاف و بدون جوش، پیشگیری از بروز آن‌ها است. یک روتین مراقبتی ساده و منظم می‌تواند به شما در این مسیر کمک کند. در اینجا یک روتین پیشنهادی برای پیشگیری از جوش صورت ارائه می‌دهیم:

• شستشوی صورت: صورت خود را دو بار در روز (صبح و شب) با یک شوینده ملایم و غیر کومدوژنیک بشویید. از شوینده‌های حاوی اسید سالیسیلیک یا بنزوئیل پراکسید نیز می‌توانید استفاده کنید.
• استفاده از تونر: بعد از شستشو، از یک تونر فاقد الکل برای تنظیم PH پوست استفاده کنید.
• استفاده از مرطوب کننده: حتی اگر پوست چربی دارید، استفاده از یک مرطوب کننده سبک و غیر کومدوژنیک ضروری است. مرطوب کننده به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کند و از تولید بیش از حد چربی جلوگیری می‌نماید.
• استفاده از ضد آفتاب: هر روز از یک ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید، حتی در روزهای ابری. آفتاب می‌تواند باعث التهاب پوست شود و جوش‌ها را بدتر کند.
• لایه برداری: هفته‌ای یک یا دو بار از یک لایه بردار ملایم برای از بین بردن سلول‌های مرده پوست استفاده کنید.
• عدم دستکاری جوش‌ها: دستکاری جوش‌ها می‌تواند باعث التهاب بیشتر، عفونت و ایجاد جای جوش شود.
• تعویض مرتب روبالشتی: روبالشتی خود را حداقل یک بار در هفته بشویید و یا تعویض کنید، زیرا آلودگی‌ها و چربی‌ها می‌توانند روی روبالشتی جمع شوند و باعث ایجاد جوش شوند.

به یاد داشته باشید که پیشگیری از جوش، یک فرآیند مستمر است و نیاز به صبر و حوصله دارد. با رعایت این نکات ساده، می‌توانید تا حد زیادی از بروز جوش صورت جلوگیری کنید.

درمان‌های خانگی جوش: از عسل تا چای سبز

در کنار روتین مراقبتی، برخی درمان‌های خانگی نیز می‌توانند به کاهش التهاب و بهبود جوش‌ها کمک کنند. البته توجه داشته باشید که این درمان‌ها برای جوش‌های خفیف مناسب هستند و در صورت شدید بودن جوش‌ها، مراجعه به پزشک ضروری است. برخی از رایج‌ترین درمان‌های خانگی جوش صورت عبارتند از:

• عسل: عسل دارای خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی است و می‌تواند به کاهش التهاب جوش‌ها کمک کند. کافیست مقداری عسل را روی جوش بمالید و بعد از 15-20 دقیقه بشویید.
• چای سبز: چای سبز حاوی آنتی اکسیدان‌هایی است که می‌توانند به کاهش التهاب و بهبود سلامت پوست کمک کنند. می‌توانید چای سبز را دم کرده و بعد از خنک شدن، با استفاده از یک پنبه روی جوش‌ها بمالید.
• آلوئه ورا: آلوئه ورا دارای خواص ضد التهابی و التیام بخش است و می‌تواند به کاهش قرمزی و التهاب جوش‌ها کمک کند. ژل آلوئه ورا را مستقیماً روی جوش‌ها بمالید.
• روغن درخت چای: روغن درخت چای دارای خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی است و می‌تواند به از بین بردن باکتری‌های مولد جوش کمک کند. چند قطره روغن درخت چای را با یک روغن حامل (مانند روغن نارگیل) مخلوط کرده و روی جوش‌ها بمالید.
• سیر: سیر دارای خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی است و می‌تواند به درمان جوش‌ها کمک کند. یک حبه سیر را له کرده و روی جوش بمالید (فقط برای مدت کوتاه، زیرا می‌تواند باعث تحریک پوست شود).
• ماسک خاک رس: ماسک خاک رس می‌تواند به جذب چربی اضافی پوست و پاکسازی منافذ کمک کند. هفته‌ای یک یا دو بار از ماسک خاک رس استفاده کنید.

قبل از استفاده از هر یک از این درمان‌های خانگی، حتماً تست حساسیت انجام دهید. مقداری از ماده مورد نظر را روی قسمت کوچکی از پوست خود بمالید و 24 ساعت صبر کنید. اگر هیچ علامتی از حساسیت مشاهده نکردید، می‌توانید با خیال راحت از آن استفاده کنید.

محصولات بدون نسخه: اسید سالیسیلیک، بنزوئیل پراکسید و…

اگر جوش‌های شما خفیف تا متوسط هستند، می‌توانید از محصولات بدون نسخه (OTC) حاوی مواد موثر مانند اسید سالیسیلیک و بنزوئیل پراکسید استفاده کنید. این مواد می‌توانند به کاهش التهاب، پاکسازی منافذ و از بین بردن باکتری‌های مولد جوش کمک کنند. برخی از رایج‌ترین محصولات OTC برای درمان جوش عبارتند از:

• اسید سالیسیلیک: اسید سالیسیلیک یک بتا هیدروکسی اسید (BHA) است که می‌تواند به لایه برداری پوست و پاکسازی منافذ کمک کند. این ماده در بسیاری از شوینده‌ها، تونرها و کرم‌های ضد جوش یافت می‌شود.
• بنزوئیل پراکسید: بنزوئیل پراکسید یک ماده ضد باکتریایی است که می‌تواند باکتری‌های مولد جوش را از بین ببرد. این ماده در بسیاری از شوینده‌ها، ژل‌ها و کرم‌های ضد جوش یافت می‌شود. بنزوئیل پراکسید می‌تواند باعث خشکی و تحریک پوست شود، بنابراین بهتر است با غلظت کم شروع کنید و به تدریج غلظت آن را افزایش دهید.
• رتینول: رتینول یک نوع ویتامین A است که می‌تواند به لایه برداری پوست، کاهش التهاب و بهبود بافت پوست کمک کند. رتینول در بسیاری از سرم‌ها و کرم‌های ضد چروک و ضد جوش یافت می‌شود. رتینول می‌تواند باعث خشکی و تحریک پوست شود، بنابراین بهتر است با مقدار کم شروع کنید و به تدریج مقدار آن را افزایش دهید.
• آزلائیک اسید: آزلائیک اسید دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی است و می‌تواند به کاهش قرمزی و التهاب جوش‌ها و همچنین روشن شدن لکه‌های ناشی از جوش کمک کند.

قبل از استفاده از هر یک از این محصولات بدون نسخه، حتماً دستورالعمل‌های روی بسته بندی را به دقت مطالعه کنید. همچنین، صبور باشید، زیرا ممکن است چند هفته طول بکشد تا نتایج قابل مشاهده شوند. اگر بعد از چند هفته استفاده، بهبودی مشاهده نکردید، بهتر است با یک متخصص پوست مشورت کنید.

درمان‌های تجویزی: وقتی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر جوش‌های شما شدید هستند، به درمان‌های خانگی و محصولات OTC پاسخ نمی‌دهند و یا باعث ایجاد جای جوش می‌شوند، بهتر است به یک متخصص پوست مراجعه کنید. پزشک می‌تواند با بررسی پوست شما، تشخیص دقیقی ارائه دهد و درمان‌های تجویزی مناسبی را برای شما تجویز کند. برخی از رایج‌ترین درمان‌های تجویزی برای جوش صورت عبارتند از:

• آنتی بیوتیک‌های موضعی: آنتی بیوتیک‌های موضعی می‌توانند به از بین بردن باکتری‌های مولد جوش و کاهش التهاب کمک کنند.
• آنتی بیوتیک‌های خوراکی: آنتی بیوتیک‌های خوراکی می‌توانند در موارد جوش‌های شدید و گسترده تجویز شوند.
• رتینوئیدهای موضعی: رتینوئیدهای موضعی (مانند ترتینوئین، آداپالن و تازاروتن) شبیه به رتینول هستند، اما قوی‌تر و موثرتر. این داروها می‌توانند به لایه برداری پوست، کاهش التهاب و جلوگیری از ایجاد جوش‌های جدید کمک کنند.
• ایزوترتینوئین (Accutane): ایزوترتینوئین یک داروی قوی است که برای درمان جوش‌های بسیار شدید و مقاوم به درمان‌های دیگر استفاده می‌شود. این دارو دارای عوارض جانبی جدی است و باید تحت نظر پزشک مصرف شود.
• قرص‌های ضد بارداری: قرص‌های ضد بارداری می‌توانند به تنظیم هورمون‌ها و کاهش جوش‌های ناشی از تغییرات هورمونی در زنان کمک کنند.
• اسپیرونولاکتون: اسپیرونولاکتون یک داروی دیورتیک است که می‌تواند اثرات آندروژن‌ها (هورمون‌های مردانه) را در زنان کاهش دهد و به درمان جوش‌های ناشی از هورمون‌ها کمک کند.

به یاد داشته باشید که مصرف درمان‌های تجویزی باید با تجویز و تحت نظر پزشک انجام شود. هرگز خودسرانه دارویی را مصرف نکنید، زیرا ممکن است عوارض جانبی جدی داشته باشد.

تغییر سبک زندگی: خواب کافی، ورزش و کاهش استرس

علاوه بر روتین مراقبتی و درمان‌های موضعی و خوراکی، تغییر سبک زندگی نیز می‌تواند نقش مهمی در بهبود جوش صورت داشته باشد. برخی از مهم‌ترین تغییرات سبک زندگی که می‌توانید برای بهبود جوش صورت انجام دهید، عبارتند از:

• خواب کافی: کمبود خواب می‌تواند باعث افزایش استرس و التهاب در بدن شود و در نتیجه، جوش صورت را تشدید کند. سعی کنید هر شب 7-8 ساعت خواب با کیفیت داشته باشید.
• ورزش منظم: ورزش منظم می‌تواند به کاهش استرس، بهبود گردش خون و تنظیم هورمون‌ها کمک کند. سعی کنید حداقل 30 دقیقه در روز ورزش کنید.
• کاهش استرس: استرس می‌تواند باعث افزایش تولید هورمون کورتیزول شود که این هورمون می‌تواند تولید چربی پوست را افزایش دهد و منجر به ایجاد جوش شود. سعی کنید با استفاده از تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق، استرس خود را کاهش دهید.
• رژیم غذایی سالم: از مصرف غذاهای فرآوری شده، قندی و چرب خودداری کنید و به جای آن‌ها، غذاهای سالم و مغذی مانند میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی مصرف کنید.
• نوشیدن آب کافی: نوشیدن آب کافی به حفظ رطوبت پوست و دفع سموم از بدن کمک می‌کند. سعی کنید روزانه 8-10 لیوان آب بنوشید.

با ایجاد این تغییرات در سبک زندگی خود، می‌توانید به طور قابل توجهی سلامت پوست خود را بهبود بخشید و از بروز جوش صورت پیشگیری کنید.

باورهای غلط درباره جوش: آنچه باید بدانید

متاسفانه، باورهای غلط زیادی در مورد جوش صورت وجود دارد که می‌تواند منجر به اتخاذ روش‌های درمانی نادرست و بدتر شدن وضعیت پوست شود. در اینجا به بررسی برخی از رایج‌ترین باورهای غلط در مورد جوش صورت می‌پردازیم:

• جوش صورت به دلیل کثیفی است: جوش صورت به دلیل انسداد فولیکول‌های مو با چربی و سلول‌های مرده پوست ایجاد می‌شود، نه کثیفی. شستشوی بیش از حد صورت می‌تواند باعث خشکی و تحریک پوست شود و جوش‌ها را بدتر کند.
• آفتاب به درمان جوش صورت کمک می‌کند: قرار گرفتن در معرض آفتاب می‌تواند به طور موقت ظاهر جوش‌ها را بهبود بخشد، اما در واقع باعث آسیب به پوست و افزایش التهاب می‌شود. همچنین، آفتاب می‌تواند لکه‌های ناشی از جوش را تیره تر کند. همیشه از ضد آفتاب استفاده کنید، حتی در روزهای ابری.
• خمیر دندان جوش را خشک می‌کند: خمیر دندان حاوی موادی است که می‌تواند به خشک شدن جوش کمک کند، اما همچنین می‌تواند باعث تحریک و خشکی پوست شود. استفاده از خمیر دندان برای درمان جوش توصیه نمی‌شود.
• جوش صورت فقط در دوران بلوغ رخ می‌دهد: جوش صورت می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اگرچه در دوران بلوغ شایع تر است.
• فقط افراد با پوست چرب جوش می‌زنند: افراد با هر نوع پوستی (خشک، معمولی، مختلط و چرب) می‌توانند جوش بزنند.

با آگاهی از این باورهای غلط، می‌توانید تصمیمات درستی در مورد مراقبت از پوست خود بگیرید و از روش‌های درمانی موثرتری استفاده کنید.

درمان جای جوش: خداحافظ لکه‌های آزاردهنده

پس از بهبود جوش‌ها، ممکن است جای آن‌ها به صورت لکه‌های تیره، فرورفتگی یا برآمدگی بر روی پوست باقی بماند. درمان جای جوش می‌تواند چالش برانگیز باشد، اما با استفاده از روش‌های مناسب می‌توان ظاهر آن‌ها را بهبود بخشید. انواع جای جوش عبارتند از:

• لکه‌های تیره (PIH): این لکه‌ها ناشی از افزایش تولید ملانین (رنگدانه پوست) در محل جوش هستند.
• لکه‌های قرمز (PIE): این لکه‌ها ناشی از التهاب و آسیب به عروق خونی در محل جوش هستند.
• جای جوش‌های فرورفته (Atrophic scars): این جای جوش‌ها ناشی از از دست دادن کلاژن در محل جوش هستند و به صورت فرورفتگی‌های کوچک و عمیق بر روی پوست ظاهر می‌شوند (مانند جای جوش‌های Ice pick، boxcar و rolling).
• جای جوش‌های برجسته (Hypertrophic and keloid scars): این جای جوش‌ها ناشی از تولید بیش از حد کلاژن در محل جوش هستند و به صورت برجستگی‌های سفت و ضخیم بر روی پوست ظاهر می‌شوند.

روش‌های مختلفی برای درمان جای جوش وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شود:

• محصولات موضعی: محصولاتی حاوی رتینوئیدها، آزلائیک اسید، ویتامین C و نیاسینامید می‌توانند به روشن شدن لکه‌های تیره و بهبود بافت پوست کمک کنند.
• لایه برداری شیمیایی (Chemical peels): لایه برداری شیمیایی با استفاده از اسیدهای مختلف (مانند گلیکولیک اسید، سالیسیلیک اسید و لاکتیک اسید) می‌تواند به لایه برداری پوست و کاهش ظاهر جای جوش کمک کند.
• میکرونیدلینگ (Microneedling): میکرونیدلینگ با استفاده از سوزن‌های بسیار ریز، زخم‌های کوچکی در پوست ایجاد می‌کند که باعث تحریک تولید کلاژن و بهبود بافت پوست می‌شود.
• لیزر درمانی (Laser therapy): لیزرهای مختلفی (مانند لیزر CO2 فرکشنال، لیزر اربیوم و لیزر PDL) می‌توانند برای درمان جای جوش‌های فرورفته و برجسته استفاده شوند. لیزر پوست باعث تحریک تولید کلاژن و بهبود بافت پوست می‌شود.
• تزریق فیلر (Dermal fillers): تزریق چربی یا فیلرهای پوستی می‌تواند برای پر کردن جای جوش‌های فرورفته و بهبود ظاهر آن‌ها استفاده شود.
• سابسیژن (Subcision): سابسیژن یک روش جراحی است که در آن با جدا کردن فیبرهای متصل کننده پوست به بافت زیرین، جای جوش‌های فرورفته را آزاد می‌کنند.
• جراحی (Surgical excision): در برخی موارد، می‌توان جای جوش‌های بزرگ و برجسته را با جراحی برداشت.

انتخاب روش درمانی مناسب برای جای جوش، به نوع و شدت جای جوش، نوع پوست و نظر پزشک بستگی دارد. جوانسازی پوست و بهبود بافت آن نیازمند صبر و حوصله است.