علت اگزما آتوپیک چیست؟

علت دقیق اگزما آتوپیک هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما به نظر می‌رسد ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن نقش داشته باشند. این عوامل می‌توانند باعث اختلال در عملکرد سد محافظتی پوست شوند و پوست را مستعد خشکی، التهاب و عفونت کنند.

عوامل ژنتیکی: اگر یکی از والدین یا هر دو به اگزما، آسم یا آلرژی‌های دیگر مبتلا باشند، احتمال ابتلای کودک به اگزما آتوپیک افزایش می‌یابد. ژن‌هایی که در تنظیم سیستم ایمنی و عملکرد سد پوستی نقش دارند، می‌توانند در ایجاد این بیماری تاثیرگذار باشند.

عوامل محیطی: عوامل محیطی مختلفی می‌توانند باعث تحریک پوست و تشدید اگزما شوند. این عوامل عبارتند از:

• محرک‌های پوستی: صابون‌ها، شوینده‌ها، عطرها، لوسیون‌ها و سایر محصولات مراقبت از پوست که حاوی مواد شیمیایی تحریک‌کننده هستند.
• آلرژن‌ها: گرد و غبار، گرده گیاهان، موی حیوانات خانگی، کپک و برخی از مواد غذایی می‌توانند باعث واکنش آلرژیک و تشدید اگزما شوند.
• آب و هوا: هوای خشک و سرد زمستان می‌تواند باعث خشکی پوست و تشدید اگزما شود. تعریق زیاد نیز می‌تواند در برخی افراد باعث تحریک پوست شود.
• استرس: استرس می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار دهد و باعث تشدید اگزما شود.
• عفونت‌ها: عفونت‌های باکتریایی، ویروسی یا قارچی پوست می‌توانند باعث التهاب و تشدید اگزما شوند.

علاوه بر این، برخی از عوامل دیگر مانند قرار گرفتن در معرض دود سیگار، آلودگی هوا و برخی از الیاف مصنوعی نیز می‌توانند در بروز اگزما آتوپیک نقش داشته باشند.

علائم و نشانه‌های اگزما آتوپیک

علائم اگزما آتوپیک می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و شدت آن می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. شایع‌ترین علائم اگزما آتوپیک عبارتند از:

• خارش: خارش، علامت اصلی اگزما آتوپیک است و می‌تواند بسیار شدید و آزاردهنده باشد. خارش معمولاً در شب بدتر می‌شود و می‌تواند باعث اختلال در خواب شود.
• خشکی پوست: پوست در ناحیه مبتلا به اگزما معمولاً خشک، خشن و پوسته پوسته می‌شود.
• بثورات پوستی: بثورات پوستی در اگزما آتوپیک معمولاً قرمز، ملتهب و برجسته هستند. این بثورات می‌توانند به صورت لکه‌های کوچک یا نواحی بزرگتر و گسترده‌تری ظاهر شوند.
• تاول‌های کوچک: در برخی موارد، ممکن است تاول‌های کوچکی پر از مایع بر روی پوست ظاهر شوند. این تاول‌ها می‌توانند بترکند و پوست را مرطوب و مستعد عفونت کنند.
• پوست ضخیم و چرمی شکل: در اثر خارش مزمن، پوست ممکن است ضخیم، چرمی شکل و ترک خورده شود. این وضعیت به عنوان لیکن سیمپلکس مزمن شناخته می‌شود.
• تغییر رنگ پوست: در برخی افراد، پوست در ناحیه مبتلا به اگزما ممکن است تیره‌تر یا روشن‌تر از پوست اطراف شود.

محل بروز اگزما آتوپیک نیز می‌تواند بسته به سن فرد متفاوت باشد. در نوزادان و کودکان خردسال، اگزما معمولاً بر روی صورت، پوست سر، آرنج‌ها و زانوها ظاهر می‌شود. در کودکان بزرگتر و بزرگسالان، اگزما معمولاً بر روی آرنج‌ها، زانوها، مچ دست‌ها، مچ پاها و گردن ظاهر می‌شود.

تشخیص اگزما آتوپیک

تشخیص اگزما آتوپیک معمولاً بر اساس معاینه فیزیکی و بررسی شرح حال پزشکی فرد انجام می‌شود. پزشک به دنبال علائم و نشانه‌های مشخصه اگزما خواهد بود و سوالاتی در مورد سابقه خانوادگی، آلرژی‌ها و عوامل محرک احتمالی می‌پرسد.

در برخی موارد، ممکن است پزشک آزمایش‌های دیگری را نیز برای کمک به تشخیص اگزما یا رد سایر بیماری‌های پوستی مشابه تجویز کند. این آزمایش‌ها عبارتند از:

• آزمایش آلرژی: آزمایش آلرژی می‌تواند به شناسایی آلرژن‌هایی که باعث تشدید اگزما می‌شوند کمک کند. این آزمایش می‌تواند به صورت تست پوستی یا آزمایش خون انجام شود.
• بیوپسی پوست: در موارد نادر، ممکن است پزشک نمونه کوچکی از پوست را برای بررسی زیر میکروسکوپ بردارد. این کار می‌تواند به رد سایر بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس یا عفونت‌های قارچی کمک کند.
• آزمایش خون: آزمایش خون می‌تواند به بررسی سطح ایمونوگلوبولین E (IgE) کمک کند. IgE یک آنتی‌بادی است که در واکنش‌های آلرژیک نقش دارد. افزایش سطح IgE می‌تواند نشانه‌ای از آلرژی باشد.

مهم است که به یاد داشته باشید که هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص قطعی اگزما آتوپیک وجود ندارد. تشخیص معمولاً بر اساس ترکیبی از علائم، شرح حال پزشکی و نتایج آزمایش‌ها انجام می‌شود.

همچنین حتما با یک متخصص پوست خوب مشورت کنید. برای مثال ممکن است بعد از بررسی پوست خود، به این نتیجه برسید که نیاز به جوانسازی پوست دارید، اما تشخیص به عهده پزشک است.

روش‌های درمان اگزما آتوپیک

هدف از درمان اگزما آتوپیک، کاهش خارش و التهاب، بهبود وضعیت پوست و جلوگیری از تشدید بیماری است. درمان اگزما آتوپیک معمولاً شامل ترکیبی از روش‌های زیر است:

• مرطوب کننده‌ها: استفاده منظم از مرطوب کننده‌ها، سنگ بنای درمان اگزما آتوپیک است. مرطوب کننده‌ها به حفظ رطوبت پوست، ترمیم سد محافظتی پوست و کاهش خشکی و خارش کمک می‌کنند. بهتر است از مرطوب کننده‌های بدون عطر، رنگ و مواد نگهدارنده استفاده کنید.
• کرم‌ها و پمادهای کورتیکواستروئیدی: کرم‌ها و پمادهای کورتیکواستروئیدی موضعی می‌توانند به کاهش التهاب و خارش کمک کنند. این داروها باید طبق دستور پزشک و به مقدار مناسب استفاده شوند، زیرا استفاده بیش از حد از آنها می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد.
• مهارکننده‌های کلسینئورین: مهارکننده‌های کلسینئورین مانند تاکرولیموس و پیمکرولیموس، داروهای موضعی هستند که می‌توانند به کاهش التهاب و خارش کمک کنند. این داروها معمولاً برای درمان اگزما در نواحی حساس مانند صورت و گردن استفاده می‌شوند.
• آنتی‌هیستامین‌ها: آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند به کاهش خارش کمک کنند، به ویژه در شب. آنتی‌هیستامین‌های خواب‌آور می‌توانند به بهبود خواب نیز کمک کنند.
• آنتی‌بیوتیک‌ها: اگر پوست دچار عفونت باکتریایی شود، ممکن است پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
• فوتوتراپی: فوتوتراپی یا درمان با نور، شامل قرار دادن پوست در معرض نور ماوراء بنفش (UV) است. فوتوتراپی می‌تواند به کاهش التهاب و خارش کمک کند.
• داروهای خوراکی: در موارد شدید اگزما، ممکن است پزشک داروهای خوراکی مانند کورتیکواستروئیدها یا داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی تجویز کند. این داروها باید تحت نظر پزشک و با احتیاط مصرف شوند، زیرا می‌توانند عوارض جانبی جدی داشته باشند.
• داروهای بیولوژیک: داروهای بیولوژیک مانند دوپیلوماب، داروهای تزریقی هستند که می‌توانند به درمان اگزما آتوپیک متوسط تا شدید کمک کنند. این داروها با هدف قرار دادن پروتئین‌های خاص در سیستم ایمنی عمل می‌کنند.

درمان اگزما آتوپیک یک فرایند مداوم است و ممکن است نیاز به آزمایش و خطا باشد تا بهترین روش درمانی برای هر فرد پیدا شود. مهم است که با پزشک خود همکاری کنید و دستورالعمل‌های درمانی را به دقت دنبال کنید.

راهکارهای پیشگیری از تشدید اگزما

علاوه بر درمان‌های دارویی، راهکارهای مختلفی وجود دارند که می‌توانید برای پیشگیری از تشدید اگزما و بهبود وضعیت پوست خود انجام دهید:

• اجتناب از محرک‌ها: سعی کنید از تماس با محرک‌های پوستی مانند صابون‌ها، شوینده‌ها، عطرها و لوسیون‌های حاوی مواد شیمیایی تحریک‌کننده خودداری کنید. از محصولات مراقبت از پوست ملایم و بدون عطر استفاده کنید.
• شناسایی و اجتناب از آلرژن‌ها: اگر می‌دانید که به آلرژن خاصی حساسیت دارید، سعی کنید از تماس با آن خودداری کنید. این می‌تواند شامل گرد و غبار، گرده گیاهان، موی حیوانات خانگی یا برخی از مواد غذایی باشد.
• حفظ رطوبت پوست: به طور منظم از مرطوب کننده‌ها استفاده کنید، به ویژه پس از حمام یا دست شستن. سعی کنید از مرطوب کننده‌های غلیظ و بدون عطر استفاده کنید.
• حمام کردن صحیح: از حمام کردن با آب داغ و به مدت طولانی خودداری کنید. از آب ولرم استفاده کنید و مدت زمان حمام را به حداقل برسانید. از صابون‌های ملایم و بدون عطر استفاده کنید و پس از حمام، پوست را به آرامی خشک کنید و بلافاصله از مرطوب کننده استفاده کنید.
• پوشیدن لباس‌های مناسب: از پوشیدن لباس‌های تنگ و الیاف مصنوعی خودداری کنید. لباس‌های نخی و نرم را انتخاب کنید.
• کنترل استرس: استرس می‌تواند باعث تشدید اگزما شود. سعی کنید با استفاده از تکنیک‌های مدیریت استرس مانند یوگا، مدیتیشن یا تنفس عمیق، استرس خود را کنترل کنید.
• جلوگیری از تعریق زیاد: تعریق زیاد می‌تواند باعث تحریک پوست شود. سعی کنید در هوای گرم از فعالیت‌های شدید خودداری کنید و از لباس‌های نخی و خنک استفاده کنید.
• خشک کردن ملایم پوست: بعد از شستشو، پوست را با حوله نرم به آرامی خشک کنید و از مالیدن شدید پوست خودداری کنید.
• استفاده از دستگاه بخور: استفاده از دستگاه بخور در خانه می‌تواند به حفظ رطوبت هوا و کاهش خشکی پوست کمک کند، به ویژه در فصل زمستان.

نقش تغذیه در کنترل اگزما

اگرچه هیچ رژیم غذایی خاصی برای درمان اگزما وجود ندارد، اما برخی از مطالعات نشان داده‌اند که برخی از مواد غذایی می‌توانند باعث تشدید اگزما در برخی افراد شوند. شناسایی و اجتناب از این مواد غذایی می‌تواند به کنترل اگزما کمک کند.

شایع‌ترین مواد غذایی که می‌توانند باعث تشدید اگزما شوند عبارتند از:

• شیر گاو: آلرژی به شیر گاو در نوزادان و کودکان خردسال شایع است و می‌تواند باعث تشدید اگزما شود.
• تخم مرغ: آلرژی به تخم مرغ نیز در کودکان شایع است و می‌تواند باعث تشدید اگزما شود.
• بادام زمینی و سایر آجیل‌ها: آلرژی به بادام زمینی و سایر آجیل‌ها در بزرگسالان و کودکان شایع است و می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک شدید، از جمله تشدید اگزما شود.
• سویا: آلرژی به سویا کمتر از سایر مواد غذایی ذکر شده است، اما می‌تواند در برخی افراد باعث تشدید اگزما شود.
• گندم: آلرژی به گندم یا حساسیت به گلوتن می‌تواند در برخی افراد باعث تشدید اگزما شود.
• ماهی و غذاهای دریایی: آلرژی به ماهی و غذاهای دریایی می‌تواند در برخی افراد باعث تشدید اگزما شود.

اگر مشکوک هستید که یک ماده غذایی خاص باعث تشدید اگزما شما می‌شود، سعی کنید آن را از رژیم غذایی خود حذف کنید و ببینید آیا علائم شما بهبود می‌یابد یا خیر. مهم است که قبل از حذف دائمی یک ماده غذایی از رژیم غذایی خود، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

علاوه بر این، برخی از مواد غذایی ممکن است به کاهش التهاب پوست و بهبود وضعیت اگزما کمک کنند. این مواد غذایی عبارتند از:

• غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا 3: ماهی‌های چرب مانند سالمون، ماهی خال مخالی و ساردین، تخم کتان، گردو و دانه چیا منابع خوبی از اسیدهای چرب امگا 3 هستند که می‌توانند به کاهش التهاب پوست کمک کنند.
• پروبیوتیک‌ها: پروبیوتیک‌ها، باکتری‌های مفیدی هستند که می‌توانند به بهبود سلامت روده و تقویت سیستم ایمنی کمک کنند. منابع غذایی پروبیوتیک‌ها شامل ماست، کفیر، کلم ترش و کیمچی هستند.
• غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها: میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که می‌توانند به محافظت از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک کنند.
• آب: نوشیدن مقدار کافی آب به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کند.

به طور کلی، یک رژیم غذایی سالم و متعادل که شامل انواع میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین بدون چربی و چربی‌های سالم است، می‌تواند به بهبود سلامت پوست و کنترل اگزما کمک کند.

تغییر سبک زندگی و اگزما

علاوه بر درمان‌های دارویی و رژیم غذایی، تغییرات در سبک زندگی نیز می‌توانند به کنترل اگزما و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به این بیماری کمک کنند:

• کاهش استرس: استرس می‌تواند باعث تشدید اگزما شود. سعی کنید با استفاده از تکنیک‌های مدیریت استرس مانند یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق یا گذراندن وقت در طبیعت، استرس خود را کاهش دهید.
• خواب کافی: کمبود خواب می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و باعث تشدید اگزما شود. سعی کنید هر شب 7 تا 8 ساعت بخوابید.
• ورزش منظم: ورزش منظم می‌تواند به بهبود سلامت کلی بدن و تقویت سیستم ایمنی کمک کند. با این حال، از ورزش کردن در هوای گرم و تعریق زیاد خودداری کنید، زیرا تعریق می‌تواند باعث تحریک پوست شود.
• ترک سیگار: دود سیگار می‌تواند باعث تحریک پوست و تشدید اگزما شود. اگر سیگار می‌کشید، سعی کنید ترک کنید.
• پرهیز از خاراندن: خاراندن پوست می‌تواند باعث آسیب بیشتر به پوست و تشدید اگزما شود. سعی کنید از خاراندن پوست خودداری کنید. اگر خارش بسیار شدید است، می‌توانید از کمپرس سرد یا کرم‌های ضد خارش استفاده کنید.
• مراقبت از ناخن‌ها: ناخن‌های خود را کوتاه نگه دارید تا از آسیب رساندن به پوست هنگام خاراندن جلوگیری کنید.
• استفاده از لباس‌های نخی و نرم: از پوشیدن لباس‌های تنگ و الیاف مصنوعی خودداری کنید. لباس‌های نخی و نرم را انتخاب کنید.
• اجتناب از مواد شوینده قوی: از مواد شوینده ملایم و بدون عطر برای شستن لباس‌ها و ملافه‌ها استفاده کنید. از استفاده از نرم‌کننده لباس خودداری کنید، زیرا می‌تواند باعث تحریک پوست شود.

اثرات عاطفی اگزما و راه‌های مقابله با آن

اگزما آتوپیک می‌تواند نه تنها بر سلامت جسمی، بلکه بر سلامت عاطفی و روانی افراد نیز تاثیر بگذارد. خارش مزمن، ظاهر نامطلوب پوست و محدودیت‌هایی که اگزما در زندگی روزمره ایجاد می‌کند، می‌تواند منجر به استرس، اضطراب، افسردگی و کاهش اعتماد به نفس شود.

افراد مبتلا به اگزما ممکن است احساس خجالت، انزوا و ناامیدی کنند. آنها ممکن است از شرکت در فعالیت‌های اجتماعی یا رفتن به مکان‌های عمومی خودداری کنند، زیرا نگران قضاوت دیگران در مورد ظاهر پوست خود هستند. اگزما همچنین می‌تواند بر روابط شخصی و عملکرد تحصیلی یا شغلی افراد تاثیر بگذارد.

خوشبختانه، راه‌های مختلفی برای مقابله با اثرات عاطفی اگزما وجود دارد:

• صحبت با یک متخصص: صحبت با یک روانشناس، مشاور یا درمانگر می‌تواند به شما در مدیریت استرس، اضطراب و افسردگی کمک کند. درمان شناختی رفتاری (CBT) یک نوع درمان است که می‌تواند به شما در تغییر الگوهای فکری و رفتاری منفی کمک کند.
• پیوستن به گروه‌های حمایتی: پیوستن به گروه‌های حمایتی می‌تواند به شما این امکان را بدهد که با افراد دیگری که اگزما دارند ارتباط برقرار کنید و از تجربیات آنها یاد بگیرید. این گروه‌ها می‌توانند منبعی از حمایت عاطفی، اطلاعات و راهنمایی باشند.
• مراقبت از خود: مراقبت از خود به معنای انجام فعالیت‌هایی است که به شما احساس خوبی می‌دهند و استرس شما را کاهش می‌دهند. این می‌تواند شامل ورزش کردن، گذراندن وقت در طبیعت، گوش دادن به موسیقی، مطالعه، نقاشی یا هر فعالیت دیگری باشد که از آن لذ ت می‌برید.
• تمرکز بر جنبه‌های مثبت: سعی کنید بر جنبه‌های مثبت زندگی خود تمرکز کنید و به چیزهایی که می‌توانید کنترل کنید توجه کنید. به جای تمرکز بر روی علائم اگزما، بر روی چیزهایی که به شما احساس خوبی می‌دهند تمرکز کنید.
• داشتن صبر و حوصله: درمان اگزما یک فرایند زمان‌بر است و ممکن است نیاز به آزمایش و خطا باشد تا بهترین روش درمانی برای شما پیدا شود. مهم است که صبور باشید و ناامید نشوید.

به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید. میلیون‌ها نفر در سراسر جهان با اگزما زندگی می‌کنند. با درمان مناسب و حمایت عاطفی، می‌توانید اگزما را کنترل کنید و یک زندگی سالم و رضایت‌بخش داشته باشید.

درمان‌های جایگزین برای اگزما آتوپیک

علاوه بر درمان‌های پزشکی مرسوم، بسیاری از افراد مبتلا به اگزما به دنبال درمان‌های جایگزین و مکمل نیز هستند. این درمان‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• طب سوزنی: طب سوزنی یک روش درمانی سنتی چینی است که شامل فرو کردن سوزن‌های بسیار نازک در نقاط خاصی از بدن است. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که طب سوزنی می‌تواند به کاهش خارش و التهاب در افراد مبتلا به اگزما کمک کند.
• گیاه‌درمانی: برخی از گیاهان دارویی دارای خواص ضد التهابی و التیام‌بخش هستند و ممکن است به بهبود وضعیت اگزما کمک کنند. با این حال، مهم است که قبل از استفاده از هر گونه گیاه دارویی با پزشک خود مشورت کنید، زیرا برخی از گیاهان می‌توانند با داروها تداخل داشته باشند یا عوارض جانبی ایجاد کنند.
• روغن‌های ضروری: برخی از روغن‌های ضروری مانند روغن درخت چای، روغن اسطوخودوس و روغن بابونه رومی دارای خواص ضد التهابی و ضد میکروبی هستند و ممکن است به تسکین خارش و التهاب پوست کمک کنند. با این حال، روغن‌های ضروری باید قبل از استفاده رقیق شوند و قبل از استفاده بر روی کل بدن، بر روی یک ناحیه کوچک از پوست تست شوند.
• یوگا و مدیتیشن: یوگا و مدیتیشن می‌توانند به کاهش استرس و بهبود سلامت کلی بدن کمک کنند، که می‌تواند به کنترل اگزما کمک کند.
• تغییرات در رژیم غذایی: شناسایی و اجتناب از مواد غذایی که باعث تشدید اگزما می‌شوند، می‌تواند به کنترل بیماری کمک کند.
• پروبیوتیک‌ها: مصرف پروبیوتیک‌ها می‌تواند به بهبود سلامت روده و تقویت سیستم ایمنی کمک کند، که می‌تواند به کنترل اگزما کمک کند.

مهم است که به یاد داشته باشید که اثربخشی درمان‌های جایگزین برای اگزما به طور کامل ثابت نشده است و تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است. قبل از شروع هر گونه درمان جایگزین، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

همچنین ممکن است بنا به شرایط پوستی خاص خود، نیاز به لیزر پوست داشته باشید. تشخیص با پزشک است!