مقدمه: التهاب پوست چیست؟

التهاب پوست، که به آن درماتیت نیز گفته می‌شود، یک اصطلاح کلی برای توصیف التهاب پوست است. این عارضه می‌تواند باعث خارش، قرمزی، تورم، و در برخی موارد، تاول یا پوسته‌پوسته شدن شود. التهاب پوست می‌تواند موقتی یا مزمن باشد و در هر سنی رخ دهد.

علل اصلی التهاب پوست

دلایل متعددی می‌توانند باعث التهاب پوست شوند. درک این علل می‌تواند به شما در پیشگیری و درمان این عارضه کمک کند. برخی از شایع‌ترین علل عبارتند از:

• تماس با مواد تحریک‌کننده: مواد شوینده قوی، مواد شیمیایی صنعتی، و برخی از لوازم آرایشی می‌توانند باعث التهاب پوست تماسی شوند.
• آلرژی: واکنش‌های آلرژیک به مواد غذایی، داروها، گرده‌ها، یا نیش حشرات می‌توانند باعث اگزما یا کهیر شوند.
• عفونت‌ها: عفونت‌های باکتریایی، ویروسی یا قارچی می‌توانند پوست را ملتهب کنند.
• بیماری‌های زمینه‌ای: برخی از بیماری‌ها مانند پسوریازیس و درماتیت سبورئیک می‌توانند باعث التهاب پوست شوند.
• استرس: استرس می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و پوست را نسبت به التهاب آسیب‌پذیرتر کند.
• عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی اگزما یا سایر بیماری‌های پوستی می‌تواند خطر ابتلا به التهاب پوست را افزایش دهد.

علائم و نشانه‌های التهاب پوست

علائم التهاب پوست می‌تواند بسته به علت و شدت آن متفاوت باشد. شایع‌ترین علائم عبارتند از:

• خارش
• قرمزی
• تورم
• پوسته‌پوسته شدن
• خشکی
• ترک خوردن پوست
• ایجاد تاول یا چرک
• احساس سوزش یا سوزن‌سوزن شدن

این علائم می‌توانند در یک ناحیه خاص از بدن ظاهر شوند یا به طور گسترده پخش شوند.

انواع رایج التهاب پوست

التهاب پوست انواع مختلفی دارد که هر کدام ویژگی‌ها و علل خاص خود را دارند. برخی از رایج‌ترین انواع عبارتند از:

• درماتیت آتوپیک (اگزما): یک بیماری مزمن پوستی است که معمولاً در دوران کودکی شروع می‌شود و باعث خارش، خشکی و قرمزی پوست می‌شود.
• درماتیت تماسی: ناشی از تماس پوست با مواد تحریک‌کننده یا آلرژن است.
• درماتیت سبورئیک: یک بیماری التهابی شایع است که باعث ایجاد پوسته‌های چرب و سفید یا زرد روی پوست، به ویژه در پوست سر، صورت و قفسه سینه می‌شود.
• پسوریازیس: یک بیماری خودایمنی است که باعث ایجاد لکه‌های ضخیم، قرمز و پوسته‌پوسته روی پوست می‌شود.
• کهیر: بثورات خارش‌دار و برجسته روی پوست هستند که معمولاً ناشی از واکنش آلرژیک هستند.

تشخیص التهاب پوست

تشخیص التهاب پوست معمولاً بر اساس معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی فرد انجام می‌شود. پزشک ممکن است سوالاتی در مورد علائم، سابقه آلرژی، و تماس با مواد تحریک‌کننده بپرسد.

در برخی موارد، ممکن است آزمایش‌های دیگری نیز برای تشخیص علت التهاب پوست لازم باشد، از جمله:

• تست آلرژی: برای شناسایی آلرژن‌های خاصی که ممکن است باعث واکنش پوستی شوند.
• نمونه‌برداری از پوست (بیوپسی): برای بررسی سلول‌های پوست زیر میکروسکوپ و تشخیص بیماری‌های پوستی خاص.
• کشت پوستی: برای تشخیص عفونت‌های باکتریایی یا قارچی.

روش‌های درمان التهاب پوست

درمان التهاب پوست به علت و شدت آن بستگی دارد. هدف اصلی درمان، کاهش التهاب، تسکین خارش و جلوگیری از عود علائم است. برخی از روش‌های رایج درمان عبارتند از:

• کرم‌ها و پمادهای کورتیکواستروئیدی: این داروها به کاهش التهاب و خارش کمک می‌کنند.
• کرم‌ها و پمادهای مرطوب‌کننده: مرطوب نگه داشتن پوست می‌تواند به کاهش خشکی و خارش کمک کند.
• آنتی‌هیستامین‌ها: این داروها می‌توانند به کاهش خارش ناشی از آلرژی کمک کنند.
• آنتی‌بیوتیک‌ها یا ضدقارچ‌ها: در صورت وجود عفونت باکتریایی یا قارچی، این داروها تجویز می‌شوند.
• داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی: در موارد شدید التهاب پوست، ممکن است داروهایی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کنند، تجویز شوند.
• نوردرمانی (فتوتراپی): قرار گرفتن در معرض نور ماوراء بنفش می‌تواند به کاهش التهاب پوست کمک کند.

همچنین، برخی از روش‌های جوانسازی پوست مانند لیزر پوست نیز می‌توانند در بهبود برخی انواع التهاب پوست موثر باشند (تحت نظر پزشک متخصص).

درمان‌های خانگی و مراقبت‌های تسکین‌دهنده

علاوه بر درمان‌های پزشکی، برخی از درمان‌های خانگی و مراقبت‌های تسکین‌دهنده می‌توانند به کاهش علائم التهاب پوست کمک کنند:

• استفاده از کمپرس سرد: قرار دادن کمپرس سرد روی ناحیه ملتهب می‌تواند به کاهش خارش و تورم کمک کند.
• حمام بلغور جو دوسر: حمام بلغور جو دوسر می‌تواند به تسکین خارش و التهاب کمک کند.
• استفاده از مرطوب‌کننده‌های ملایم: مرطوب نگه داشتن پوست می‌تواند به کاهش خشکی و خارش کمک کند. از مرطوب‌کننده‌هایی استفاده کنید که فاقد عطر و مواد شیمیایی تحریک‌کننده باشند.
• اجتناب از خاراندن: خاراندن پوست ملتهب می‌تواند باعث تحریک بیشتر و بدتر شدن علائم شود.
• پوشیدن لباس‌های نخی و گشاد: لباس‌های نخی و گشاد به پوست اجازه تنفس می‌دهند و از تحریک آن جلوگیری می‌کنند.
• استفاده از صابون‌های ملایم: صابون‌های قوی می‌توانند پوست را خشک و تحریک کنند. از صابون‌های ملایم و فاقد عطر استفاده کنید.
• اجتناب از مواد تحریک‌کننده: از تماس با مواد شوینده قوی، مواد شیمیایی صنعتی، و سایر مواد تحریک‌کننده خودداری کنید.

روش‌های پیشگیری از التهاب پوست

با رعایت برخی نکات ساده می‌توان از بروز التهاب پوست جلوگیری کرد:

• مرطوب نگه داشتن پوست: به طور منظم از مرطوب‌کننده‌های ملایم استفاده کنید، به خصوص بعد از حمام یا شستن دست‌ها.
• اجتناب از مواد تحریک‌کننده: از تماس با مواد شوینده قوی، مواد شیمیایی صنعتی، و سایر مواد تحریک‌کننده خودداری کنید. هنگام استفاده از این مواد، حتماً از دستکش استفاده کنید.
• شناسایی و اجتناب از آلرژن‌ها: اگر به ماده خاصی حساسیت دارید، از تماس با آن خودداری کنید.
• مدیریت استرس: استرس می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و پوست را نسبت به التهاب آسیب‌پذیرتر کند. با استفاده از روش‌های مدیریت استرس مانند یوگا، مدیتیشن یا ورزش، سطح استرس خود را کاهش دهید.
• استحمام با آب ولرم: آب داغ می‌تواند پوست را خشک و تحریک کند. از آب ولرم برای استحمام استفاده کنید و مدت زمان استحمام را کوتاه کنید.
• خشک کردن ملایم پوست: بعد از حمام، پوست خود را به آرامی با حوله خشک کنید. از مالش شدید پوست خودداری کنید.

تغذیه و التهاب پوست: چه بخوریم و چه نخوریم؟

تغذیه نقش مهمی در سلامت پوست دارد. برخی از غذاها می‌توانند به کاهش التهاب پوست کمک کنند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند علائم را بدتر کنند:

• غذاهای ضدالتهابی: ماهی‌های چرب (مانند سالمون و تن)، روغن زیتون، آجیل و دانه‌ها، میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ، و ادویه‌جات مانند زردچوبه و زنجبیل می‌توانند به کاهش التهاب پوست کمک کنند.
• غذاهایی که باید از آنها اجتناب کرد: غذاهای فرآوری‌شده، شکر، لبنیات، و گلوتن می‌توانند در برخی افراد باعث تشدید التهاب پوست شوند.
• مصرف آب کافی: نوشیدن آب کافی به حفظ رطوبت پوست و بهبود سلامت آن کمک می‌کند.

توجه داشته باشید که رژیم غذایی مناسب برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد. بهتر است با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا رژیم غذایی مناسب با نیازهای خود را تعیین کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در بیشتر موارد، التهاب پوست با درمان‌های خانگی و مراقبت‌های تسکین‌دهنده قابل کنترل است. با این حال، در موارد زیر باید به پزشک مراجعه کرد:

• التهاب پوست شدید است و علائم به طور قابل توجهی زندگی روزمره را مختل می‌کنند.
• درمان‌های خانگی موثر نیستند.
• علائم التهاب پوست بدتر می‌شوند یا گسترش پیدا می‌کنند.
• علائم عفونت (مانند تب، چرک یا درد) وجود دارد.
• علائم التهاب پوست ناگهانی و شدید هستند، به خصوص اگر با مشکل تنفسی یا تورم صورت همراه باشند (که می‌تواند نشانه واکنش آلرژیک جدی باشد).

پزشک می‌تواند علت التهاب پوست را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز کند.